Voor u ligt de begroting voor 2025. Een begroting die de voorstellen bevat die wij in het kader van de Voorjaarsnota 2024 al aan u hebben voorgelegd. Nu voegen wij aan dit geheel ook een financiële uitwerking met een concreet en sluitend dekkingsplan toe. Dit dekkingsplan maakt mogelijk dat wij via de Begroting 2025 de voorstellen uit de 2e Uitwerking Coalitieakkoord verantwoord kunnen uitvoeren, zonder dat oplossingen voor de problemen die ons mogelijk na 2025 nog te wachten staan bij voorbaat onbereikbaar worden.
De Begroting 2025 is opgesteld op basis van een zo actueel mogelijk financieel perspectief met als startpunt de stand van de Bestuursrapportage 2024.
In de Begroting 2025 zijn daarnaast enige autonome ontwikkelingen verwerkt door middel van de 6e wijziging van de Begroting 2024. Het gaat hierbij vooral om technische posten die indexering van budgetten betreffen. Het gaat hier zowel om voor- als nadelen. Voor een nadere toelichting verwijzen wij naar de betreffende toelichting in de 6e wijziging van de Begroting 2024.
Op 3 juli jongstleden hebben wij de 2e Uitwerking van het Coalitieakkoord 2023-2027 ter bespreking aan u voorgelegd. Alle voorstellen hebben wij meegenomen in de Begroting 2025.
Een totaaloverzicht wordt gegeven in onderstaande tabel. Voor een nadere toelichting per voorstel verwijzen wij naar het programmaplan in deze Begroting 2025 of naar de 6e Wijziging van de Begroting 2024. Of naar de 2e Uitwerking Coalitieakkoord 2023-2027 zoals u die op 3 juli jongstleden in Provinciale Staten heeft behandeld.
# | Voorstellen 2e uitwerking coalitieakkoord in begroting 2025 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | Totaal 2024-2028 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
3.03a | Dorpen- en Stedenfonds - Actualisatie Regiostedenfonds | - | 4.000.000 | pm | - | 0 | 4.000.000 |
3.03b | Dorpen- en Stedenfonds - Actualisatie HRK PLUS | - | 1.750.000 | pm | - | 0 | 1.750.000 |
3.03c | Dorpen- en Stedenfonds - Nieuwe Subsidieregeling Dorpsvernieuwing | - | 5.000.000 | pm | - | 0 | 5.000.000 |
3.04 | Circulair bouwen | 150.000 | 150.000 | 150.000 | 0 | 450.000 | |
4.06a | Recreatie & Toerisme - Voortzetting Vitale Vakantieparken | 1.100.000 | 1.100.000 | 1.100.000 | 0 | 3.300.000 | |
4.06b | Recreatie & Toerisme - Versterken dagrecreatief aanbod (agenda R&T) | 1.600.000 | 1.600.000 | 1.600.000 | 0 | 4.800.000 | |
4.07 | Regionale Economie | - | 1.500.000 | 2.000.000 | 2.000.000 | 0 | 5.500.000 |
4.07 | Regionale Economie: storting reserve VES | - | 600.000 | 600.000 | 600.000 | 0 | 1.800.000 |
6.01 | Energieagenda - Programmabudget Energie | 1.000.000 | 1.000.000 | 1.000.000 | 0 | 3.000.000 | |
6.01 | Energieagenda - Incidenteel meerjarig C-akkoord | 4.000.000 | 4.000.000 | 4.000.000 | 0 | 12.000.000 | |
7.04a | Cultuur - Cultuurnota 2025-2028 | - | 2.000.000 | 2.000.000 | 2.000.000 | 0 | 6.000.000 |
7.05 | Sport: bovenregionale sportvoorzieningen | pm | pm | pm | pm | 0 | pm |
Totaal: | 0 | 22.700.000 | 12.450.000 | 12.450.000 | 47.600.000 |
Het dekkingsplan voor de Begroting 2025 bestaat uit de volgende maatregelen:
- Gebruik van middelen uit (bestemmings)reserves waarvoor nog geen uitgavenplan was;
- Alternatief gebruik van middelen voor het DPLG;
- Gedeeltelijk terugschroeven van voorstellen uit de 1e Uitwerking van het Coalitieakkoord 2023-2027, zoals aangegeven bij de 2 e Uitwerking van het Coalitieakkoord 2023-2027;
- Extra inzet van de vrije ruimte in 2024 als laatste aanvulling.
De vrijgekomen middelen door deze maatregelen worden toegevoegd aan de Financieringsreserve, die vervolgens wordt gebruikt om de voorstellen te dekken. Met deze maatregelen kan bijna de helft van de voorstellen al worden gefinancierd. Om het plan volledig te dekken, wordt aanvullend gebruik gemaakt van de resterende middelen in de Financieringsreserve, met een deel daarvan bestemd voor de plannen rond de Koloniën van Weldadigheid.
Het dekkingsplan is daarmee als volgt:
Dekkingsplan Begroting 2025 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | Totaal 2024-2028 |
|---|---|---|---|---|---|---|
Inzet Reserve Natuur | 650.000 | 650.000 | 350.000 | 350.000 | - | 2.000.000 |
Inzet uitvoering DPLG | 600.000 | - | - | - | - | 600.000 |
Inzet Reserve Algemene doeleinden | 281.540 | 217.359 | - | - | - | 498.899 |
Inzet Reserve ILG | 5.236.353 | - | - | - | - | 5.236.353 |
Inzet Reserve POB | 345.634 | - | - | - | - | 345.634 |
8.1 Afschalen digitaliseringsagenda (1e uitwerking coalitieakkoord) | 505.000 | 505.000 | 525.000 | - | 1.535.000 | |
7.01a Afschalen instandhouden cultuur (1e uitwerking coalitieakkoord) | 1.000.000 | - | - | - | - | 1.000.000 |
2.01 Afschalen strategie en bodem (1e uitwerking coalitieakkoord) | 250.000 | 250.000 | 250.000 | 250.000 | - | 1.000.000 |
Inzet vrije bestedingsruimte 2024 | 11.090.653 | - | - | - | - | 11.090.653 |
Subtotaal dekkingsplan | 19.454.180 | 1.622.359 | 1.105.000 | 1.125.000 | - | 23.306.539 |
Aanvullende inzet Financieringsreserve | 24.293.461 | - | - | - | - | 24.293.461 |
Totaal dekkingsplan Begroting 2025 | 43.747.641 | 1.622.359 | 1.105.000 | 1.125.000 | - | 47.600.000 |
Uit deze en de vorige tabel blijkt, dat de Financieringsreserve de spil vormt van de uitvoering van ons dekkingsplan voor de Begroting 2025. Al onze voorstellen die we als 2e Uitwerking van ons Coalitieakkoord 2023-2027 hebben gepresenteerd en die in de Begroting 2025 zijn opgenomen, worden uiteindelijk gedekt door onttrekkingen aan de Financieringsreserve en door stortingen in die reserve die voldoende zijn voor een volledige dekking.
Het uiteindelijke verloop van de Financieringsreserve, valt samenvattend te zien in onderstaand overzicht, waarin ook nog de dekking van de viering van 80 jaar bevrijding van Drenthe en de uitvoering van de motie 2024-21 Vervolg Schoolpleinen Revolutie Drenthe en de motie 2024-38 Verkenning extra middelen cultuur zijn meegenomen.
Stand financieringsreserve na verwerking mutaties Begroting 2025
Financieringsreserve | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
|---|---|---|---|---|---|
Saldo einde jaar voor mutaties (3 juli 2024) | 95.409.989 | 76.412.963 | 58.928.051 | 43.039.861 | 26.493.461 |
Onttrekking Reserve | -300.000 | -150.000 | - | - | - |
Bestuursrapportage 2024/2e Actualisatie 2024 (5e wijziging van de begroting 2024) | -300.000 | -150.000 | - | - | - |
Nieuw saldo einde jaar na mutaties | 95.109.989 | 76.262.963 | 58.928.051 | 43.039.861 | 26.493.461 |
Onttrekking Reserve | - | ||||
Motie 2024-21 Vervolg Schoolpleinen Revolutie Drenthe | - | -425.000 | - | - | - |
Motie 2024-38 Verkenning extra middelen Cultuurnota | - | -425.000 | - | - | - |
Voorstellen 2e uitwerking coalitieakkoord (bij de Begroting 2025) | - | -22.700.000 | -12.450.000 | -12.450.000 | |
Correctie Cofinancieringsreserve (naar Financieringsreserve) | 2.000.000 | ||||
Toevoeging Reserve | 19.454.180 | 1.622.359 | 1.105.000 | 1.125.000 | - |
Dekkingsplan 2e uitwerking coalitieakkoord | 19.454.180 | 1.622.359 | 1.105.000 | 1.125.000 | - |
Eindsaldo Begroting 2025 | 114.564.169 | 73.489.502 | 44.659.590 | 17.446.400 | 2.900.000 |
Binnen het bovenstaande verwachte verloop van de Financieringsreserve, inclusief de eenmalige inzet van incidentele middelen uit de vrije ruimte in 2024, zijn met inzet van de Financieringsreserve als spil van ons dekkingsplan alle ambities zoals wij die in de 2e Uitwerking van het Coalitieakkoord 2023-2027 hebben geformuleerd en in deze Begroting 2025 hebben meegenomen, niet alleen financieel haalbaar, maar ook betaalbaar binnen onze financiële strategie. In de loop van de komende jaren vullen wij de Algemene reserve aan vanuit incidentele meevallers, zoals positieve rekeningresultaten.
Zoals we eerder hebben aangegeven, hebben we gekozen voor een pakket dat alleen geldt voor deze bestuursperiode en dat financieel is gedekt binnen deze periode. Dit past binnen ons beleid voor verantwoord financieel beheer.
Het gaat om incidentele kosten, die we dekken met incidentele middelen. Die middelen zijn nu beschikbaar en kunnen worden gebruikt. Aangezien toekomstige tekorten naar verwachting structureel zullen zijn, bieden eenmalige middelen dan geen oplossing – ze zorgen hooguit voor kort uitstel. Voor dit uitstel is er echter nog enige ruimte. De toekomst blijft onzeker. Het "ravijnjaar" 2026 bestaat op papier nog steeds en dat is ook terug te zien in de vrij te besteden ruimte.
Verloop vrijebestedingsruimte | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
|---|---|---|---|---|---|
Stand van vrije bestedingsruimte tot en met de 4e wijziging van de Begroting 2024/PS vergadering 3 juli | 13.087.298 | 4.673.434 | -11.933.311 | -17.544.303 | -16.422.878 |
Aankoop van Gogh | -1.000.000 | - | - | - | - |
Mutaties in de Bestuursrapportage 2024 (5e wijziging van de Begroting 2024) | 1.171.156 | -90.832 | 4.070.582 | 4.922.249 | 7.245.674 |
Vrije bestedingsruimte na wijzigingen | 13.258.454 | 4.582.602 | -7.862.729 | -12.622.054 | -9.177.204 |
Mutaties Begroting 2025 | -10.337.113 | 5.071.513 | 715.724 | -3.339.655 | -4.989.822 |
Stand vrije bestedingsruimte na verwerking Begroting 2025 | 2.921.341 | 9.654.115 | -7.147.005 | -15.961.709 | -14.167.026 |
De verwachte tekorten vanaf 2026 komen overeen met de huidige negatieve stand van de vrije ruimte, als er tussentijds niets verandert. Wij zien echter nog geen reden voor bezorgdheid op dit moment. We wachten de ontwikkelingen af en komen volgend jaar met structurele oplossingen als dat nodig blijkt. Bezuinigingen komen voor ons pas in beeld als ze echt noodzakelijk zijn en als er definitief vaststaat dat het niet anders kan. Voor nu is dat nog niet het geval.
De belangrijkste redenen waarom we nu nog niet bezuinigen zijn:
- Verwachte veranderingen in het financieel perspectief: De financiële vooruitzichten van de provincie Drenthe kunnen nog wijzigen.
- Nieuwe verdeelsystematiek van het provinciefonds: We wachten nog op besluitvorming over de nieuwe verdeelsleutel van de algemene uitkering.
- Belastingplan 2025: De uitkomsten van het nieuwe kabinet kunnen invloed hebben op de opbrengst van opcenten.
- Financiering van nieuwe opgaven: We verwachten nog duidelijkheid van het Rijk over de financiering van nieuwe taken en projecten.
Voorlopig kiezen we ervoor om niet te snel in te grijpen, maar eerst deze ontwikkelingen af te wachten. Als dat nodig is, kunnen we zelfs tijdelijk uitstel toestaan door gebruik te maken van de beschikbare vrije ruimte in 2025 en de verwachte rekeningresultaten. Die rekeningresultaten willen wij zoveel mogelijk toevoegen aan de algemene middelen om ook komende colleges te voorzien van incidentele middelen. Op termijn zullen er echter wel structurele oplossingen nodig zijn. Dat hebben we ook zo vastgelegd in onze Begrotingsregels. We zullen dan met oplossingen komen voor de problemen die er op dat moment daadwerkelijk zijn.