Ruimtelijke ordening en Wonen

Ruimtelijke ordening
We hebben de wettelijke taak om de bestemming van gronden en het daarbij behorende beleid vast te stellen en erop toe te zien dat omgevingsplannen in lijn zijn met het provinciale ruimtelijke beleid. Ons ruimtelijk beleid wordt vastgelegd in de Omgevingsvisie en de Omgevingsverordening. Daarmee geven we sturing aan de gewenste ruimtelijke ontwikkeling van Drenthe. We werken aan een nieuwe Omgevingsvisie die onder andere vastlegt hoe we om willen gaan met de gevolgen van klimaatverandering, de toekomst van de energievoorziening, de toekomst van het landelijk gebied, en de toekomst van het wonen, werken en ondernemen in en de bereikbaarheid van onze dorpen en steden. Daarbij houden we rekening met de nieuwe Nota Ruimte die het Rijk vaststelt.
Daarnaast is de samenwerking met het Rijk in de zogenoemde NOVEX-gebieden Regio Groningen-Assen en Regio Zwolle van belang. Tevens maken we een start om ook voor de Regio Zuidoost Drenthe tot een samenwerking te komen.

Regio Groningen-Assen (RGA)
In RGA-verband werken we samen aan een economisch sterke en bereikbare regio waar mensen lekker werken, mooi wonen en een fijn leven hebben. In 2024 hebben wij deze samenwerking geëvalueerd en op basis van deze ‘lessen’ een start gemaakt met het opstellen van een nieuwe Toekomstagenda 2026-2030. Naar verwachting wordt deze begin 2025 ter vaststelling aan Provinciale Staten voorgelegd.

Regio Zwolle
In de Regio Zwolle werken we bestuurlijk en ambtelijk samen op basis van regionale opgaven, zoals opgenomen in de Strategische Meerjarenagenda 2024-2028, in een netwerk van ondernemers, onderwijsinstellingen en maatschappelijke organisaties.
Naast de programmalijnen Economie en Arbeidsmarkt wordt er, sinds de Regio Zwolle is aangemerkt als NOVEX gebied, hard gewerkt aan de uitvoering van de Verstedelijkingsstrategie. Binnen de Regio wordt gestuurd op ruimtelijke ontwikkelingen, klimaatadaptief ontwikkelen (DGL) en mobiliteit (DUS) en vitalisering van kernen om de economische, sociale en ruimtelijke ambities te behalen. Hiervoor is inmiddels ook een Regiodeal gehonoreerd. In 2025 wordt volop ingezet op de uitvoering.

Wonen
In het coalitieakkoord ‘Samen bouwen wij Drenthe!’ 2023-2027 is onze ambitie helder verwoord: “Voor elke Drent een (t)huis’. Het realiseren van voldoende passende woningen is daarbij essentieel. Door de woningnood staat deze ambitie onder druk. De provincie ervaart de urgentie en de medeverantwoordelijkheid om het woningtekort en de -mismatch op te lossen. De nieuwe Woonagenda 2024-2028  wordt in december 2024 vastgesteld door Provinciale Staten. Hierin anticiperen we op de nieuwe wet ‘Versterking regie volkshuisvesting’, op de rol van de provincie, onze ambities en bijbehorende acties. De focus ligt op versnellen van de woningbouwopgave, meer regie op voor hoeveel, waar en voor wie we bouwen met aandacht voor kwestbare groepen en toekomst bestendig bouwen.  . Onze aanpak is gericht op het versterken van samenwerking tussen inwoners, overheden, corporaties en marktpartijen.  We hechten zeer aan de stem van onze inwoners. De adviezen van het eer ste burgerberaad zijn meegenomen in deze beleidsagenda.
Naar verwachting krijgt de provincie een meer sturende rol op basis van de nieuwe wet ‘Versterking regie volkshuisvesting’ die momenteel ter besluitvorming voor ligt in de Tweede Kamer

Ons doel is; ‘Voor elke Drent een thuis’. 2025 staat in het teken van de uitvoering van de Drentse Woonagenda 2024-2028.  Vanuit de wet versterking regie volkshuisvesting krijgt de provincie een grotere rol in het opstellen en uitvoeren van volkshuisvestelijk beleid. Naast het stimuleren, coördineren en lobbyen breiden we onze rol op een aantal vlakken uit. De provincie gaat een grotere rol innemen in het inzichtelijk maken van de volkshuisvestelijke opgaves, het opstellen van het volkshuisvestelijk programma en treden we meer handhavend op. Deze extra taken maken dat er vanaf 2025 meer capaciteit en middelen nodig zijn. Bij de presentatie van de woonagenda wordt hierop meer inzicht gegeven.

In 2025 zetten we vanuit beleid Wonen in op:  
·   Voorbereiden provinciaal volkshuisvestingsprogramma voortkomend uit het nog vast te stellen wetsvoorstel ‘Versterking regie volkshuisvesting’.
·   Afstemming met het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO), het IPO, gemeenten, woningcorporaties en de markt over realisatie van de woondeals, waaronder de verrijking rondom wonen en zorg, herstructurering en transformatie en huisvesting van aandachtsgroepen.
·   Intensiveren lobby: door middel van een duidelijk lobbyfiche brengen we de juiste focus aan, om zo de belangen van Drenthe met betrekking tot de woningbouw goed bij het Rijk onder de aandacht te brengen.
·   Ondersteunen van gemeenten op het proces om te komen tot een gezamenlijke en afgestemde urgentieregeling
·   Via behoefteonderzoeken en prognoses en demografie inzicht krijgen in de bijzondere doelgroepen binnen de Provincie Drenthe, waaronder arbeidsmigranten.
·   Organisatie jaarlijks Wooncongres 2025
·   Wonen & Zorg: Grip krijgen op de provinciale opgave en stimuleren van regionale samenwerking tussen stakeholders, met als doel gemeenten te stimuleren een specifiek woonzorgprogammering op te zetten.
·   Herstructurering en transformatie: Ontwikkelen van gezamenlijke strategie en aanpak met gemeente, corporaties en het Rijk.
·   Betaalbaarheid: Een stimulerende rol via de knelpuntenpot voor woonplannen met een onrendabele top. Deze richt zich specifiek op het realiseren van betaalbare woningen. WE verkennen de aansluiting bij het nationaal fonds Koopstart, waarbij starters met korting een woningen kunnen kopen. We voeren lobby voor verruiming van financiële mogelijkheden van wooncorporaties als belangrijke partners in het realiseren van woningen.
·   Versnellen: lobby gericht op het terugdringen van vertragingen veroorzaakt door bezwaarprocedures.

Ons doel is het intensiveren van de IBT-taak (in tijd en senioriteit) op grond van veranderingen in de asielopgave en aanhoudende problemen op de woningmarkt. Hiermee denken we de gemeenten beter te kunnen ondersteunen bij de realisatie van hun taakstelling en daarmee het behalen van de regionale opgave.
In 2025:
·   Uitvoering reguliere IBT-procedure en toepassen escalatieladder (2x per jaar);
·   Uitrollen 1:1 begeleiding gemeenten gedurende het hele jaar;
·   Aanjagen uitvoering actiepunten voor bovenlokale oplossingen.
·   Actieve rol en betrokkenheid bij de Provinciale Regietafel (PRT), zowel ambtelijk als bestuurlijk, waar de regie voor de totale asielopgave in Drenthe ligt;
·   Organisatie van 1-2 themabijeenkomsten voor gemeenten, woningcorporaties en ketenpartners;
·   Versterken relaties met ketenpartners.  

Er zijn voor Drenthe 3 regionale woondeals afgesloten voor de periode 2022 t/m 2030 waarin is afgesproken dat in die periode netto minimaal 13.000 woningen worden toegevoegd. In voorjaar 2024 is met BZK afgesproken dat het aantal voor Drenthe is gesteld op 16.200 bruto. In de ondertekende afspraak tussen BZK, Provincie en gemeenten staat opgenomen dat de provincie jaarlijks € 4,5 mln. beschikbaar stelt voor de ondersteuning aan gemeenten t.b.v. de realisatie van de opgave. En dat de provincie de monitoring op de kwalitatieve en kwantitatieve voorwaarden faciliteert en zich daarover verantwoord richting het BZK. De wijze van monitoring (het hoe) is vastgelegd tussen BZK, IPO en VNG.
In de afspraken staat opgenomen dat van het totaal aan nieuw te bouwen woningen de regio Noord tweederde betaalbare woningen toevoegt aan de voorraad en dat de regio's zuidoost en zuidwest eenderde betaalbare woningen gaan toevoegen.
In 2025:
·   Voldoende aan de tweejaarlijkse landelijke plancapaciteit uitvraag vanuit het Rijk  
·   Monitoring voortgang realisatie woningbouw in Drenthe
·   Impulsteam; advisering gebiedsontwikkeling, ondersteunen en stimuleren wooninitiatieven, ondersteunen en stimuleren flexwonen, advisering herstructurering en transformaties
·   Financiële ondersteuning met regelingen; inzet plancapaciteit realisatie woningbouw, bijdragen in onrendabele toppen met de regelingen “onrendabele grondexploitatie” (knelpuntenpot)  en “transformatie & woningsplitsing”
·   Het ontwikkelen van de Drentse Versnellingstafel waarin knelpunten vanuit concrete casuïstiek worden besproken

Ons doel is:
Circulair/biobased bouwen te stimuleren en gezamenlijk met partijen die zich begeven in dit speelveld te komen tot een gedeelde ambitie/plan van aanpak.
In 2025:

• Te komen tot een regionale samenwerkingscoalitie en bepalen van gezamenlijke ambities, Indien wenselijk de uitkomsten te vertalen in een convenant toekomstbestendig bouwen Drenthe
• Aansluiting zoeken bij de nationale ambities
• Opstellen van een projectplan (inclusief formuleren van doelen en activiteiten)

Ons doel is dat de ruimtelijke ontwikkeling van Drenthe met kwaliteit wordt uitgevoerd: de juiste functie op de juiste plek, zuinig gebruik maken van de ruimte die we hebben, de ruimte zo inrichten dat we die goed kunnen gebruiken en met zorg inpassen zodat de identiteit en landschappelijke kwaliteit van Drenthe behouden blijft. Het ruimtelijke beleid is vastgelegd in de Omgevingsvisie met doorwerking in de Omgevingsverordening, We zien erop toe dat de gemeentelijke plannen zich hiertoe verhouden. Met subsidies ondersteunen we initiatieven die de ruimtelijke kwaliteit van Drenthe verbeteren.  
In 2025:
•   Ontwerp Omgevingsvisie 2050 ontwikkelen en Notitie Reikwijdte Detailniveau voor de plan-m.e.r. procedure opstellen
•   Doorlopen van procedures voor Provinciaal Inpassingsplan/Projectbesluiten (provinciaal bestemmingsplan)
•   Adviseren op gemeentelijke ruimtelijke plannen  
•   Beleids- en ontwerpadvies ruimtelijke ontwikkelingen in stedelijk en landelijk gebied met speciale aandacht voor de kwaliteit van onze dorpen.
•   Regionale, interprovinciale en internationale samenwerking (coördinatie Regio Groningen-Assen, Regio Zwolle, IPO, Duitsland (Nederlands Duitse Commissie Ruimtelijke Ordening )) en relatiebeheer met gemeenten
•   Inbreng leveren in de ontwikkelingen rondom Deltaplan van het noorden en in het  bijzonder de Nedersaksenlijn.
De Nedersaksenlijn (NSL) is een nieuwe treinverbinding tussen Groningen en Enschede die de regio ontsluit en de brede welvaart in het gebied structureel vergroot. Het MIRT-onderzoek naar de NSL is gericht op nadere definiëring van de opgave, op oplossingsrichtingen en initiële investeringskosten. Ruimte en Wonen brengt in dit onderzoeksproces in werkgroepen de provinciale thematische belangen in.

Ons doel is goed functionerende en aantrekkelijke en vitale centrumgebieden van steden en dorpen, omdat deze belangrijk zijn voor de leefbaarheid van kernen en omdat deze een economische en sociaal-maatschappelijke functie hebben en belangrijk zijn als ontmoetingsplaats.
Voor het versterken van de stadscentra wordt de bestaande subsidieregeling Regiostedenfonds geactualiseerd. Daarnaast hebben we een regierol op de detailhandelsstructuur en faciliteren we gemeenten en ondernemers met uitvoering van het detailhandelsbeleid via o.a. het Drents netwerk voor Centrumgebieden.

Om zorg te dragen voor een leefbaar platteland waarin het ook prettig wonen is in de kleine kernen, werken wij aan een nieuwe subsidieregeling voor dorpsvernieuwing. Verschillende dorpen hebben zich ingespannen om een dorpsvisie op te stellen, maar missen vaak handelingsperspectief om deze uit te kunnen voeren. Met het Dorpsvernieuwingsfonds ondersteunen wij gemeenten en dorpen met bij de financiering van robuuste en toekomstbestendige dorpsvisies en/of -uitvoeringsplannen en -programma’s’. Hiervoor sluiten we expliciet aan bij de bestaande dorpsvisies en gemeentelijk beleid. Inzet op dorpsvernieuwing doen we met de betrokken inwoners, dorpsorganisaties en gemeenten.
Voor grotere dorpen worden tot en met 2025 plannen uitgevoerd vanuit de huidige subsidieregeling herstructurering Ruimtelijke Kwaliteit PLUS 2021 (HRK+). Daarnaast gaan we dit fonds actualiseren en wederom openstellen voor een nieuwe ronde voor dorpsvernieuwing.

In 2025:
•   Faciliteren Drents netwerk voor centrumgebieden
•   Regie op de detailhandelsstructuur door afstemming en monitoring retail
•   Stimuleren centrumontwikkeling middels huidige Regiostedenfonds en HRK+
•   Actualisatie huidige Regiostedenfonds (RSF) voor steden
•   Actualisatie HRK+ voor grotere dorpen
•   Vaststellen nieuwe subsidieregeling Dorpsvernieuwingsfonds met een focus op voorzieningen en leefbaarheid kleinere dorpen/kernen
•   Aanjagen dorpsvisies/-plannen via Dorpsvernieuwingsfonds
-   Afronden subsidies Herstructurering Ruimtelijke Kwaliteit 2021 en  incidentele subsidies Ruimtelijke Kwaliteit

Ons doel is het doorontwikkelingen van de Omgevingswet en continue verbeteren van de in en externe processen en voldoen aan de wetgevingen waaronder:
•   Het door ontwikkelen en onderhouden van het DSO
•   Voorbereiden invoeren omgevingsvisie in het DSO
•   Samenwerking functionaliteit swf
•   Het publiceren van voorbereidingsbesluiten  
•   Opleidingsprogramma Omgevingswet
•   Het (verder) ondersteunen van OPD
•   Contact houden met de 4 noordelijke provincies, IPO en andere betrokken partijen’
•   Contact houden met leveranciers
•   Optimaal inrichten van zaakgericht werken t.a.v. Omgevingswet
Het opbouwen van een nieuwe verordening passend bij omgevingsvisie en juridisch laten aansluiten bij de omgevingswet.