Natuur

De grote opgaven rond stikstof, klimaat en landbouw waar Drenthe - net als de rest van Nederland - voor staat, raken in de aankomende jaren steeds meer verweven met de opgaven voor natuur en water. Die onlosmakelijke verbondenheid tussen beleidsterreinen komt samen in het Drents Programma Landelijk Gebied (DPLG). Bestaande afspraken met het Rijk voeren we uit in het Programma Natuurlijk Platteland (PNP). Dit doen we gebiedsgericht in samenwerking met onze partners. Wat ons in het landelijk gebied te doen staat, is helder: meer doen in een hoger tempo. We gaan de komende jaren verder met waar we al mee bezig waren, namelijk uitvoering van de afspraken die we met het Rijk hebben gemaakt in het Natuurpact (2013). De taak tot afronding in 2027 van het NNN is daarin verbonden met nationale en internationale verplichtingen vanuit de Vogel- en Habitatrichtlijn (VHR), waaronder Natura 2000 en de Kaderrichtlijn Water (KRW). Met het PNP geven we daarnaast uitwerking aan de ambities in de, eveneens in 2022 geactualiseerde, Natuurvisie Gastvrije Natuur 2040.   

Het Uitvoeringsprogramma Natuur Drenthe Fase 1 is onderdeel van het PNP. Dit houdt in dat we boven op onze opgave tot afronding van het NNN gaan investeren in structurele kwaliteitsverbetering van vooral stikstofgevoelige natuur in de provincie. Onze focus ligt op systeemherstel van zowel water als natuur. Zo werken we aan het verder verbeteren van de waterhuishouding van natuurgebieden. Fase 1 is in uitvoering, in 2025 starten we daarnaast met fase 2 van het Uitvoeringsprogramma Natuur.  
Vanuit onze gebiedsgerichte samenwerking blijven we inzetten op sterke verbindingen tussen opgaven voor natuur, landbouw, klimaat en water. We versterken de biodiversiteit zowel in natuurgebieden als daarbuiten in het landelijk gebied.  
Een andere natuuropgave is Natuurinclusief Drenthe. Hiermee richten we ons op de realisatie van een Basiskwaliteit Natuur in Drenthe en geven we een extra impuls aan het ecologisch functioneren van het NNN. De focus bij Natuurinclusief Drenthe ligt de komende jaren op gebieden rond het NNN, in het bijzonder rond Natura 2000. De Drentse uitwerking van de landelijke bossenstrategie, de Drentse Bomen- en Bossenstrategie, levert ook een bijdrage aan het versterken van de biodiversiteit. Daarnaast draagt het bij aan het uitvoeren van het Klimaatakkoord, doordat bossen CO2 vastleggen.   

De afgelopen paar jaar hebben we bij Prolander meer menskracht in de uitvoering ingezet. Dat zullen we de komende jaren, ook in het licht van het Uitvoeringsprogramma Natuur en het maatregelenpakket NPLG 2024 - 2026 blijven doen om meer te kunnen doen en het tempo zo veel mogelijk proberen vast te houden met betrekking tot de afspraken Natuurpact (2013) en de hieraan gekoppelde maatregelen in het kader van de Kaderichtlijn Water (KRW).  

Vanuit de opgaven zoals geformuleerd in de Omgevingsvisie en de Natuurvisie investeren de Nationale Parken in zowel Zuidwest-Drenthe als de Drentsche Aa in het toeristisch/recreatief toegankelijk en beleefbaar maken en houden van het gebied voor bezoekers ten behoeve van toerisme, recreatie, educatie en culturele doeleinden. Ook bieden de Nationale Parken een platform om voorgenoemde activiteiten aan te jagen en af te stemmen. Hierbij wordt aangehaakt aan bij het nieuwe landelijk beleidsprogramma Nationale Parken (2024 - 2030).  

Samen met onze partners in de verschillende deelgebieden werken we aan klimaatbestendige, robuuste water- en natuursystemen in Drenthe. We gaan voor natuur die tegen een stootje kan, nu en in de toekomst. Beschermen, beleven en benutten zijn daarbij in balans.

De subsidieregeling voor wolfwerende maatregelen verloopt zeer succesvol. Ook in 2025 is hiervoor geld gereserveerd in de begroting. In de Voorjaarsnota 2025 komen we met een analyse en een passend vervolg op de aanpak en benodigde middelen vanaf 2026.

Wij willen het volgende bereiken:

Uitvoeren Vogel en Habitat richtlijn (VHR) en Natura 2000:
Natura 2000-beheerplannen zijn gericht op het bereiken van de voor de Natura 2000-gebieden door het Rijk vastgestelde instandhoudingsdoelen. Voor 12 van de 14 Natura 2000-gebieden in de provincie heeft Drenthe de wettelijke taak om beheerplannen op te stellen met een maximale geldigheid van zes jaar, waarna voor eenzelfde periode verlenging mogelijk is. In 2022 is de looptijd van de beheerplannen verlengd. Ambitie is om alle beheerplannen voor eind 2026 definitief geactualiseerd te hebben.
verder hebben we de wettelijke taak tot het maken van natuurdoelanalyses van 11 Natura 2000-gebieden (uitgezonderd Witterveld, Zuidlaardermeer en Leekstermeer). De natuurdoelanalyse beschrijft hoe het met de natuur gaat, welke problemen er eventueel zijn en wat voor soort maatregelen nodig zijn om de natuur gezond te houden of te maken:   

• Actualiseren van de beheerplannen Natura 2000
• Actualiseren natuurdoelanalyses
• Uitvoeren natuurherstelmaatregelen (voormalig PAS)

Natuurnetwerk Nederland (NNN) realiseren:
Rijk en provincies hebben in 2013 het Natuurpact gesloten voor afronding van het NNN. In 2021 en in 2024 zijn aanvullende afspraken gemaakt in de vorm het uitvoeringsprogramma Natuur fase 1 en fase 2:

• Actualisatie van de NNN-kaart
• Uitvoeren NNN-ontwikkelopgave conform afspraken Natuurpact
• Uitvoeringsprogramma Natuur Drenthe 2021-2023
• Uitvoeringsprogramma Natuur Drenthe 2024-2025

Uitvoeren Bomen- en Bossenstrategie Drenthe
Subsidiëren van tien gescheperde schaapskuddes
Groene instellingen financieel ondersteunen om de brede doelstellingen van Natuurlijk Platteland te bereiken
Het uitvoeren van natuur- en landschapsbeheer door middel van streekbeheer met de inzet van vrijwillegers
Uitvoering geven aan de Aanpak Wolf

• Realiseren van de Basiskwaliteit Natuur Drenthe door dit onderdeel te laten zijn of te laten worden van de opgaven in het landelijk gebied
• Het natuurinclusief verduurzamen van de bestaande woningvoorraad mede dankzij de ontwikkeling van het (pre)-soortenmanagement plan (SMP).
• Actualiseren van het beleid ten aanzien van de ecologische verbindingszones en infrastructurele knelpunten zodat deze opgelost kunnen worden in de diverse programma's
• Betrekken van bewoners bij biodiversiteit in hun directe omgeving door het uitvoeren van subsidieregeling Groene Bewonersinitiatieven
• Subsidiering projecten van karateristieke Drentse planten- en diersoorten
• Uitvoeren Uitvoeringsplan Drentse boerenlandvogels om hiermee het voorkomen van kenmerkende Drentse boerenlandvogels te stimuleren
• Realiseren van een natuurinclusieve samenleving door bij te dragen aan de Agenda natuurinclusief 2.0
• Ontwikkelen en uitvoeren van diverse lespakketten op het gebied van natuur om hiermee bewustzijn te vergroten

Drenthe kent drie Nationale Parken: Dwingelderveld, Drents-Friese Wold en Drentsche Aa. Het versterken van de Nationale Parken geeft invulling aan het Beleidsprogramma Nationale Parken (2024-2030).  
De Nationale Parken hebben een grote potentie voor toeristische en recreatieve ontwikkeling. De Nationale Parken zetten dan ook in op het toeristisch/recreatief toegankelijk en beleefbaar maken en houden van het gebied voor bezoekers ten behoeve van toerisme, recreatie, educatie en culturele doeleinden.  Voor de Drentsche Aa is het Beheer-, Inrichtings- en Ontwikkelingsplan Nationaal Park Drentsche Aa (2021-2030) hiervoor de onderlegger. Voor Zuidwest Drenthe is in 2015 een Ontwikkelagenda opgesteld samen met ondernemers en inwoners. De komende tijd zal deze geactualiseerd worden.

Via het Subsidiestelsel Natuur en Landschap (SNL) verlenen de provincies subsidies voor het behoud en de ontwikkeling van (agrarische) natuurgebieden en landschappen aan gecertificeerde beheerders. Met de subsidieverordening (SVNL 2016), onderdeel natuurbeheer,  subsidiëren wij in Drenthe circa 55.000 hectare natuurbeheer. Met zowel terreinbeherende natuurorganisaties als particuliere natuurbeheerders maken wij afspraken voor een periode van steeds zes jaar. Jaarlijks kunnen contracten worden gecontinueerd of worden uitgebreid. Voor deze contracten zijn nieuwe afspraken gemaakt.  

Ongeveer 2100 ha onder agrarisch natuurbeheer wordt door collectieven uitgevoerd. Het agrarisch natuurbeheer valt onder het Subsidiestelsel Natuur en Landschap (SNL). Het subsidiekader voor het (agrarisch) natuurbeheer van de SNL is de subsidieverordening Natuur en landschapsbeheer (SVNL2016), onderdeel Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb). Voor het ANLb geldt een cofinanciering vanuit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Gekoppeld aan het nieuwe GLB is in 2023 een nieuwe beheerperiode ingegaan van zes jaar. Voor 2025 wordt een uitbreiding van de oppervlakte beheer voorzien voor deze zes jarige beheerperiode tot en met 2028. Het gaat om uitbreiding voor biodiversiteitsdoelen maar ook voor verbreding met water- en klimaatdoelen in afstemming met de waterschappen. De beheercontracten met de individuele agrariërs worden gesloten door het gecertificeerde agrarisch collectief, Agrarische Natuur Drenthe.

We vinden het van belang te weten of ons beleid het gewenste effect heeft. Daarom meten we de effecten van het beleid. Door te monitoren analyseren wij onze metingen en brengen we verslag uit over de voortgang van het nationale Natuurnetwerk en de behaalde natuurkwaliteit. Dit doen wij o.a. door de voortgangsrapportage Natuur die op initiatief van het Rijk samen met de provincies jaarlijks wordt opgesteld. Zie hiervoor Monitoring - Provincie Drenthe.

Het doel is om eerst voor alle PAS-melders het verificatietraject te doorlopen om te bepalen of bedrijven daadwerkelijk PAS-melder zijn. Daarnaast zijn de inspanningen om stikstof ruimte te creëren – gericht op het op termijn legaliseren van de PAS-melders. Het Rijk is uiteindelijk verantwoordelijk voor deze opgave. Wij dragen vanuit onze mogelijkheden bij in het legalisatie proces.    

Wettelijke taken hebben betrekking op de Omgevingswet voor de onderdelen Natura 2000 activiteiten, activiteiten in verband met dieren en planten in het wild en activiteiten die houtopstanden betreffen. De wettelijke taken bestaan uit het behandelen van aanvragen voor ontheffingen en vergunningen op grond van verschillende onderdelen van deze wet. Ook valt hieronder het behandelen van verzoeken om intrekking van vergunningen en handhavingsverzoeken. Daarnaast vindt toezicht plaats op grond van de Omgevingswet.